بایستگی تصحیحی نو از دیوان اوحدی مراغه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان- دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی- گروه زبان و ادبیات فارسی.

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

3 دانشگاه اصفهان

10.29252/kavosh.2019.1664

چکیده

سامان دادن تصحیحی علمی و انتقادی از دست‌نویس‌های کهن، از بایسته‌ترین پژوهش‌های ادبی است؛ چه، نسخه‌های خطّی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی ملّت ما به‌شمار می‌روند و پرداختن به این سرچشمه‌های گران‌مایه، بازشناسی هستی و کیستی خود و پاسداشتِ فرهنگ و زبانِ این مردمان است. دیوان اشعار اوحدی مراغه‌ای(یا اصفهانی) عارف و شاعر نامدارِ سدۀ هفتم و هشتم هجری(738-673ﮬ)، در سال 1340 خورشیدی به دست شادروان سعید نفیسی تصحیح شده و همراه با برخی کاستی‌ها که در این گفتار از آنها یاد خواهد شد، به وسیلۀ انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده و در سال 1375 نیز بدون بازنگری به همان گونۀ پیشین تجدید چاپ شده است. در سال 1391 هم انتشارات سنایی این تصحیح را چاپ کرده ولی تنها فرق آن با دو چاپ پیشین این است که غلط‌های چاپی بسیار نیز بر متن افزوده شده است. در سال‌های 1362 و 1392 نیز این دیوان به وسیلۀ انتشارات پیشرو و اقبال چاپ شده، امّا این دو چاپ هم بر پایۀ همان چاپ زنده‌یاد نفیسی است -هرچند که در آنها نامی از استاد برده نشده است! به‌هرروی، به دست آمدن دست‌نویس‌هایی کهن که در آن سال‌ها در دسترس استاد نفیسی نبوده، تصحیح دوبارۀ این دیوان را بایسته و گریزناپذیر ساخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Necessity of a Novel Correction of Ohadi Maraqhei's Divan

نویسندگان [English]

  • Ali Khani Habibabadi 1
  • mehdi noorian 2
  • hossein aghahosseini 3
1 University of Esfahan- College of Literature and Humanities- Persian literature group
2 Faculty Member of Islamic Azad University, Najaf Abad Branch
3 University of Esfahan
چکیده [English]

The scientific and critical correction of ancient text is one of the most valuable and essential literary research. The divan of Ohadi Maraghei (Esfahani), mystic and poet of 7th and 8th centuries A.H., is one of the ancient text. In 1340 A.H.S., Ohadi Maraghei's Divan was corrected and published by Saeed Nafisi but considering some defects in the context and also the availability of some manuscripts which were not in the access of Saeed Nafisi, the re-correcting of this divan seems necessary. In this research, after the introduction and introducing manuscripts which are used by Saeed Nafisi in the correction of Ohadi’s Divan, we investigate the defects in Saeed Nafisi’s correction consist of 1. The ambiguity of the main manuscript and the correction method; 2. Inaccurate comparison among manuscripts; 3. Uncritical correction or no reference of substitute manuscripts in the footnote; 4. Displacements; 5. Omissions; 6. Affixed verses; 7. Repetition; 8. Misreading and miswritten; 9. Publication error; 10. Defects in rhythm; 11. Duplicated Rhymes; 12. Wrong punctuations; 13. Lack of essential contents and descriptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research Edition
  • Critical correction
  • The seventh and eighth centuries
  • Ohadi's
  • Saeed Nafisi

مراجع

الف) کتاب‌ها:
1- ابومحبوب، احمد(1366)، تعلیقات بر دیوان رباعیّات اوحدالدّین کرمانی، تهران، انتشارات سروش.
2- اوحدالدّین کرمانی(1366)، دیوان رباعیّات، به کوشش احمد ابومحبوب، تهران، انتشارات سروش.
3- اوحدی مراغه‌ای، اوحدالدّین(1340)، دیوان، تصحیح سعید نفیسی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
4- --------------------(834ق.)، دیوان(دست‌نویس)، تهران، مجلس.
5- --------------------(837ق.)، دیوان(دست‌نویس)، مشهد، فرّخ (دانشکدة ادبیّات دانشگاه فردوسی).
6- --------------------(859ق.)، دیوان(دست‌نویس)، قاهره، دارالکتب. 
7- --------------------(870ق.)، دیوان(دست‌نویس)، تهران، سلطنتی.
8- باباافضل کاشانی، افضل‌الدّین محمّد(1363)، دیوان، تصحیح مصطفی فیضی و ...، تهران، نشر زوّار.
9- بدر جاجرمی، محمّد(1350)، مونس‌الاحرار فی دقائق الاشعار، ج2، به ‌اهتمام میرصالح طبیبی، تهران، انجمن آثار ملّی.
10- پژمان، حسین(1356)، مقدّمه بر دیوان حافظ، تهران، انتشارات کتاب‌فروشی فروغی.
11- جامی، عبدالرّحمان(1370)، نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح دکتر محمود عابدی، تهران، نشر اطّلاعات.
12- حافظ، شمس‌الدّین محمّد(1356)، دیوان، تصحیح حسین پژمان، تهران، انتشارات کتاب‌فروشی فروغی.
13- -------------------(1368)، دیوان، تصحیح محمّد قزوینی و دکتر قاسم غنی، تهران، نشر طلوع.
14- حمدالله مستوفی(1387)، تاریخ گزیده، به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
15- خرّمشاهی، بهاءالدّین(1385)، حافظ‌نامه، ج1، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
16- دولتشاه سمرقندی(1900م)، تذکرةالشعرا، به اهتمام ادوارد براون، چاپ لیدنِ هلند.
17- سعدی، مصلح‌الدّین(1361)، غزلیّات، تصحیح حبیب یغمایی، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
18- سعدی، مصلح‌الدّین(1363)، کلّیات، به ‌اهتمام محمّدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
19- -------------(1385)، غزل‌ها، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران، نشر سخن.
20- صفا، ذبیح‌الله(1369)، تاریخ ادبیّات در ایران، ج3، تهران، نشر فردوس.
21- فروغی، محمّدعلی(1363)، مقدّمه بر کلّیات سعدی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
22- نفیسی، سعید(1340)، مقدّمه بر دیوان اوحدی مراغه‌ای، تهران، انتشارات امیرکبیر.
23- یغمایی، حبیب(1361)، مقدّمه بر غزلیّات سعدی، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
24- یوسفی، غلامحسین(1385)، مقدّمه بر غزل‌های سعدی، تهران، نشر سخن.
ب) مقالات:
1- صادقی، علی‌اشرف(1384)، «ضوابط تصحیح متن‌های کهن»، نامة بهارستان، (شمارة2-1)، صص210-207. 
کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 20، شماره 41 - شماره پیاپی 41
تابستان 1398
شهریور 1398
صفحه 131-163

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار