سبک‌شناسی نقیضه در آثار طنز زرویی نصرآباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه ازاد شهرکرد

2 دانشگاه اردکان

3 دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد

10.29252/kavosh.2019.1662

چکیده

ابوالفضل زرویی نصرآباد از برجسته‌ترین طنزپردازان پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. آثار وی در طنز، هر دو زمینة نظم و نثر را در بر می‌گیرد. زرویی کار خود را از مطبوعات طنز و بخصوص، گل‌آقا آغاز کرده است. یکی از مهمترین ویژگی‌های سبکی آثار او استفادة مناسب و ماهرانه از فنّ نقیضه است. نقیضه، لزوماً متنی است طنزآمیز  به نظم یا نثر، در تقلید از متنی دیگر که  از لحاظ ادبی، شهرت فراوان دارد و برای مخاطب آشناست. پژوهش حاضر به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا می‌توان نقیضه را ویژگی سبکی زرویی نصرآباد دانست؟ نقیضه‌های زرویی از لحاظ صوری، مضمونی و لفظی دارای اهمّیّت است. زرویی از این شگرد برای بیان انتقادهای سیاسی و اجتماعی، انتقال افکار خود به خواننده و بیان سخن مؤثّر، بهره می‌گیرد. وی به دلیل تسلّط کافی بر حوزة ادبیّات کلاسیک و معاصر فارسی توانسته است از فنّ نقیضه در هر دو زمینه نهایت استفاده را ببرد. با این حال، در نقیضه‌های به‌کار رفته در بعضی از آثار نخستین زرویی - بخصوص «تذکرة‌المقامات»-  به دلیل پرداختن به شخصیّت‌های سیاسی و اجتماعی مقطع زمانی خاصّ، باعث شده است که این آثار با گذشت زمان، کارکرد خود را از دست داده و دچار محدودیت تاریخ مصرف گردند. نقیضه‌های دیگری که زرویی در آن سعی در بیان وانتقال مضون و فضاسازی کلّی طنز داشته است، ماندگارتر و موفّق‌تر بوده‌اند. نکتة دیگر اینکه زرویی در نقیضه، علاوه بر فرم و قالب‌ها به آثار مشخّصی از متون کلاسیک نظر داشته است؛ به‌طوری‌که در آثارش بسامد نقیضه‌گویی از آثار قدمایی چون سعدی و مولانا و در بین معاصرین، اخوان ثالث بیشتر از دیگر شعرا است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Parody Stylistics of Abolfazl Zarooi Nasrabads Comic Book

نویسندگان [English]

  • asgar rezapoorian 1
  • reza purdehghan 2
  • mohammad hakim azar 3
2 ardekan university
3 shahrekord azad university
چکیده [English]

Abolfazl zarooi Nasrabad is one of the most famuse satirist ofter the Islamic revolution of iran. his wrightings in satire involve  both  prose  and  verse.  Zarooi start  his  work  in  satire  press  for  the  first  time  especially  in Golagha. One of the most important characteristics of his  style  is  the  apt and  adept  use of  parudi technique.this study answers this question that if parodi is the stylistic characteristic of zarooi?
Zaroodi parudies are important from the view of form  cotent and word. Zarooi apply  this  technique to criticize political and  social  matters  and  also  to convey his thoughts to the readers. Because of his sufficient mastery in classic and contemporary  Persian  literature he was able to make the most use of parodi in both verse and prose. However  in same of his first writings especially in "tazkeratol maghamat" he used parudi to deal with politic and social famous people of  particular period of time for this reason we can notice that these writhings gradually became  ambiguous  for readers  and  they  are  now  old-fashioned. Other  parodies that  he  tried to  explain  and  convey  the  content  and  atmosphere of  satire was  more  successful  and  permanent. Another  point  is  that  zarooi has considered  specific  writings  of  classic  texts  as well as  forms  in his parudi and his parudi is more neare to "Sadi" and "Hafez" than other poets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abolfazl Zarooee Nasrabad
  • Parody
  • Satire
  • Stylistic

مراجع

الف) کتاب‌ها:
1- ابرامز،اچ ام(1384)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمه: سعید سبزیان، تهران، انتشارات رهنما.
2- اخوان ثالث، مهدی(1374)، نقیضه و نقیضه‌سازان، به کوشش: ولی‌الله درودیان، تهران، انتشارات زمستان.
3- انوری، حسن(1381)، فرهنگ بزرگ سخن، جلد8، تهران، نشر سخن.
4- بهار، محمّدتقی(1355)، سبک‌شناسی نثر، جلد3، تهران، انتشارات امیرکبیر.
5- جوادی، حسن(1384)، تاریخ طنز در ادبیّات فارسی، تهران، نشر کاروان.
6- چناری، امیر(1377)، متناقض‌نمایی در شعر فارسی، تهران، انتشارات فرزین.
7- حسابی، ایرج(1388)،  استاد عشق، چاپ چهل و پنجم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
8- حسینی کازرونی، سیّداحمد(1388)، پژوهشی در ادبیّات غیرجدّ فارسی، تهران، انتشارات ارمغان.
9- خطیبی، حسن(1375)، فنّ نثر، چاپ دوم، تهران، انتشارات زوّار.
10- زرویی نصرآباد، ابوالفضل(1376)، تذکرة‌المقامات، تهران، انتشارات گل‌آقا.
11- ------------------(1388)، اصل مطلب، تهران، انتشارات همشهری.
12- ------------------(1389)، رفوزه‌ها، تهران، نشر نیستان.
13- ------------------(1389)، غلاغه به خونش نرسید، تهران، نشر نیستان.
14- ------------------(1392)، خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی، تهران، نشر نیستان.
15- زرّین‌کوب، عبدالحسین(1381)، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
16- سعدی شیرازی(1380)، کلّیّات سعدی شیرازی، بر اساس نسخة فروغی، چاپ دوم، تهران، انتشارات میلاد.
17- شفیعی کدکنی، محمّدرضا(1386)، قلندریّه در تاریخ، تهران، نشر سخن.
18- علوی مقدّم، مهیا(1381)، نظریه‌های ادبی معاصر، تهران، انتشارات سمت.
19- فتوحی، محمود(1390)، سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران، نشر سخن.
20- فرشادمهر، فریبا(1389)، طنزآوران امروز ایران، چاپ دوم، تهران، انتشارات سورة مهر.
21- قزوینی، محمّد(1388)، یادداشت‌های محمّد قزوینی، جلد3و4، به کوشش: ایرج افشار، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
22- کامران، مرتضی(1370)، دیده‌ها و شنیده‌ها، چاپ دوم، تهران، انتشارات البرز.
23- میرصادقی، جمال(1377)، واژه‌نامة هنر داستان‌نویسی، تهران، انتشارات مهناز.
24- مکاریک، ایرنا ریما(1385)، دانشنامة نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه: مهران مهاجر، محمّد نبوی، چاپ دوم، تهران، نشر آگه.
25- موسوی گرمارودی، سیّدعلی(1380)، دگرخند، تهران، مؤسّسة مطالعات تاریخ معاصر ایران.
26- نظامی عروضی(1377)، چهارمقاله، تصحیح: دکتر محمّد معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
ب) مقالات:
1- پشتدار، علی‌محمّد(1394)، «سبک شناسی پارودی در آثار طنز سیّد ابراهیم نبوی»، مجلّة بهار ادب، سال هشتم، شمارة دوم، تابستان، شمارة پیاپی28، صص42-26.
2- شفیعیون، سعید(1388)، «تزریق نوعی نقیضة هنجارستیز طنزآمیز»، مجلّة ادب‌پژوهی، سال3، شمارة10، صص27-12.
3- صدریان، محمّدرضا، «تحلیل و تعاریف نقیضه»، مجلّة پژوهش‌های زبان و ادبیّات فارسی، پاییز1389، شمارة 18.
4- فلّاح قهرودی، غلامعلی(1389)، «نقیضه و پارودی»، مجلّة متن‌شناسی ادب فارسی(دانشگاه اصفهان)، دورة 46، شمارة8، صص32- 17.
5- قاسمی‌پور، قدرت، «نقیضه در گسترة نظریه‌های ادبی معاصر»، فصلنامة نقد ادبی، سال2، شمارة6، تابستان1388.
ج)پایان‌نامه‌ها:
1- پریـدل، حمیـده(1391)، «بررسـی محـتوایی طنز در اشعار محمّد صالحی آرام،
خلیل جوادی و ابوالفضل زرویی نصرآباد»، استاد راهنما: مهدی خادمی کولایی، دانشگاه پیام نور مازندران.
2- حسینی، مریم و سارا غلامی(1391)، «نقد ساختاری غلاغه به خونش نرسید، اثر ابوالفضل زرویی نصرآباد»، استاد راهنما: نسرین فقیه ملک مرزبان، دانشگاه الزهرا.
د) منابع لاتین:
1. Americana (1974) international edition newyork.
2. cudden, J.A(1993) A dictionary of world literary terms. Oxford.
3. Shipley, joseph(1970) A dictionary of world literary terms. Boston
کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 20، شماره 41 - شماره پیاپی 41
تابستان 1398
شهریور 1398
صفحه 71-100

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار