‌‌ تقابل دو گانۀ نشانه‌ها در داستان ضحاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور ایلام

چکیده

 
 
 
 

یکی از نظریه­ های مهّم زبانی که توجّه بسیاری از منتقدان ادبی و اسطوره­شناسان را به خود جلب کرده است، نظریۀ دلالت ضمنی یا دلالت ثانوی زبان در اصطلاح علم نشانه شناسی است. با این نظریه، شعرهای ناب و اساطیر، دیگر تنها بر یک معنی عادی و معّین که در سطح اوّلیۀ زبان مطرح می­شوند، دلالت ندارند بلکه به معانی و سطوح بالاتری ارجاع می­دهند که خواننده در مفهوم­بخشی به آنها سهم بسزایی دارد.
داستان ضحاک، یکی از زیباترین داستان­های شاهنامۀ استاد توس است که مرزهای مشترکی با اساطیر دارد. زبان در این داستان بر اساس ساختار، معنی را پنهان می­کند و به سطوح بالاتری از سطح دلالتی اوّلیّه، اعتلا
می بخشد. بنابراین، ساختار اوّلیّۀ داستان، دالی است که نه تنها به یک مدلول، بلکه به دال­های دیگر ارجاع می­دهد و نظامی ثانوی در زبان ایجاد می­کند که گاهی بر اساس برخی تقابل­ها، قابل درک است.
تقابل دوگانه در زبان­شناسی و نشانه­شناسی و در نقد ساختارگرایی و پساساختارگرایی، عناصری اساسی و مفاهیم کلیدی هستند که در تفسیر و تأویل معنا مورد توجّه قرار می­گیرد. دراین مقاله سعی می­شود با تبیین نظریۀ دلالت ضمنی(نظام ثانوی زبان) و تقابل دوگانه، شخصیّت­های جمشید، ضحاک و فریدون به عنوان نشانه­هایی با دلالت ثانوی و دارای ابعادی متقابل مورد بررسی قرار گیرد و  به این درک و تأویل نشانه­شناختی نزدیک گردیم که اولاً استفاده از تقابل­های دوگانۀ­ نشانه­شناسی، در تحلیل شخصیّت­های داستان­ ضحاک می­تواند راهگشا باشد، ثانیاً شخصیّت­های ضحاک و فریدون می­توانند به ابعاد دوگانۀ وجود جمشید تأویل شوند؛ ثالثاً جمشید خود نیز می­تواند سیمای انسانی دوبُعدی و برزخی را تصویر کند که گاه بُعدی اهورایی(فریدونی) و گاه بُعدی اهریمنی(ضحاکی) دارد.
 

 



 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Binary Opposition of Signs in the Story of Zahak

نویسنده [English]

  • Alihasan Sohrabnejad
Assistant professor of Payam Noor University of Ilam
چکیده [English]

                                                                                                      
                                                                                               
  
One of the most important linguistic theories that attracted literary critics and mythologists is " second order" or implicit meaning in the semiotics science. With the help of this theory myth and pure poetry not only have an explicit and clear meaning in the first order, but also refer to elevated levels to which readers subscribe meaning. Story of Zahak as one of the most beautiful Shahnameh'' stories has common features with myths. According to the structure, language hides meaning in the first order (explicit) and elevates it to the second order (implicit). So first structure of this theory is a signifier which refers to many signfieds not just to one signifier and creates a second order which is understandable by some oppositions. This research tries to study language second order and binary opposition. Moreover, this study attempts to scrutinize characters of Jamshid being and Jamshid himself which can portray binary nature of humanity which sometimes has spiritual (Faraidooni) and 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Second order
  • Binary opposition
  • Shahnameh
  • Zahak

اصل مقاله

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار