دگرگونی درون مایةقصّه های عرفانی در بازنویسی های آذریزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

 
چکیده
مهدی آذریزدی(1388-1300) از پیشگامانِ بازنویسی آثار کهن برای کودکان و نوجوانان، بین سال‌های 1336 تا 1369 مجموعة هشت جلدی «قصّه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را بازنویسی کرد. انتقال درون‌مایة اخلاقی در کنار آشنایی مخاطبان با گنجینة ارزشمند ادب فارسی، از اهداف اصلی آذریزدی در این بازنویسی ها بوده است، از اینرو وی سعی در گزینشی اخلاق‌گرایانه از قصّه‌ها داشته است. در حکایت‌هایی که انتقال مسایل اخلاقی به مخاطب، کمتر مورد توجّه بوده، بازنویس به گونه‌ای آشکار، قصّه را بازآفرینی نموده و درون‌مایه‌های اخلاقی به آن افزوده است.
این پژوهش به بررسی درون‌مایه در «قصّه‌های مثنوی» و «قصّه‌های شیخ عطّار» می‌پردازد. با این بررسی، میزان دگرگونی درون‌مایه در بازنویسی آذریزدی، آشکار می‌شود.
آذریزدی با دگرگونی درون‌مایه‌ در بازنویسی، گاه از قصّه‌های عرفانی تصویری کاملاً متفاوت به وجود آورده و آفرینش تازه‌ای رقم زده است. حتّی در مواردی، پا را از بازآفرینی نیز فراتر نهاده و قصّه‌ای کاملاً متفاوت با مأخذ اصلی پدید آورده است. در بازنویسی آذریزدی، درون‌مایه‌ها به اخلاقی، اجتماعی، دینی و تاریخی و در مأخذ اصلی به عرفانی، دینی، اخلاقی و اجتماعی قابل دسته‌بندی است. در قصّه‌های بازنویسی شده‌، درون‌مایه‌های اخلاقی با 2/60% بیشترین بسامد را دارد. در حالی که در مأخذ اصلی تنها  6/19%  درون‌مایه‌ها اخلاقی است و درون‌مایه‌های عرفانی با 5/62% بیشترین بسامد را دارد. 
  
 





کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Changing the Mystical Themes of Azar Yazdi’s Stories

نویسندگان [English]

  • Akram Arefi 1
  • Maryam Shabanzadeh 2
1 M.A Sistan&Baloochestan
2 phD Sistan & Bloochestan university
چکیده [English]

Mehdi Azaryazdi is amongst the precedents in rewriting the classic stories for youths and children. He recreated the book “Nice Stories for Nice Children” in eight volumes since 1957 until 1990. His main aims were to transfer the ethical messages to the young readers as well as familiarizing them with the valuable treasure of Persian literature. Hence he has apparently recreated the main theme of the stories into an ethical theme. Therefore, the mystical stories of Molavi and Attar have so much changed that there does not exist any common aspect between them and the final work of Azaryazdi.
This paper investigates the themes of “Molavi’s Stories” and “Attar Stories” and compares them with the rewritings of Azar yazdi. It is declared how much Azaryazdi has changed the themes of the stories. As Azaryazdi has definitely changed the themes of these stories to social, ethical and sometimes to historical and royal themes. As a comparative analysis, while just only %19.6 of  the original resources of Azaryazdi’s rewritings come with the ethical theme, this theme, in Azaryazdi’s works, appears over %60.2; where the original resources are mainly (%62.5) covered by mystical theme. By such a rewriting, there is no doubt  thatAzaryazdi has clearly recreated completely new stories from the sense of the classic stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdi Azaryazdi
  • Rewriting
  • Mystical theme
  • Ethical Story
. آذریزدی، مهدی (1386) مصاحبة رادیویی با مهدی آذریزدی، نام برنامه «افسون افسانه‌ها»، رادیو ایران ویژة نوروز 87، تهیه کننده علی امینی‌پور، تاریخ مصاحبه 27/12/ 1386. برگرفته از سی دی رنج آذر، دبیرخانه دائمی بنیاد استاد مهدی آذریزدی.
2. _____ (1387) قصّه‌های خوب برای بچه‌های خوب- قصّه‌های مرزبان نامه، جلدهای 2و4و6، چاپ سی و دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
3. اسکولز، رابرت (1377) عناصر داستان، ترجمة فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز.
4. ____ (1379) درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمة فرزانه طاهری، تهران، آگاه.
5. اشرف‌زاده، رضا (1373) تجلّی رمز و روایت در شعر عطّار نیشابوری، تهران، انتشارات اساطیر.
6. انوری، حسن (1387) فرهنگ بزرگ سخن، چاپ ششم، تهران، انتشارات سخن.
7. ایمن (آهی)، لیلی و دیگران (1352) گذری در ادبیّات کودکان، تهران، شورای کتاب کودک.
8. براون، ادوارد (1381) تاریخ ادبیّات ایران از فردوسی تا سعدی قسمت دوم (از سنایی تا سعدی)، ترجمة غلامحسین صدری افشار، چاپ پنجم. تهران، انتشارات مروارید.
9. پورجوادی، نصرالله (1385) زبان حال در عرفان و ادبیّات پارسی، تهران، انتشارات هرمس.
10. حجازی (فراهانی)، بنفشه (1382) ادبیّات کودکان و نوجوانان ویژگی‌ها و جنبه‌ها، چاپ ششم، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
11. رضوانیان، قدسیه (1389) ساختار داستانی حکایت‌های عرفانی، تهران، سخن.
12. ریپکا، یان (1382) تاریخ ادبیّات ایران، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، سخن.
13. زرین‌کوب، عبدالحسین (1383) صدای بال سیمرغ، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سخن.
14. _____ (1388) سرّ نی، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات علمی.