شیوه‌های نوآوری در تصویرسازی‌های زلالی خوانساری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

10.29252/kavosh.2025.21734.3581

چکیده

زلالی خوانساری (وفات1025ه.) از شاعران شاخص تصویرگرا و نوجوی سبک هندی در سدۀ یازدهم هجری است که با رویکردی نوآورانه، سخن خویش را با تصاویری خلّاقانه، به نمایش گذاشته است و از آنجا که بررسی و تحلیل این تصاویر نوآورانه، موجب درک بهتر مضمون مورد نظر شاعر و همچنین دریافت قدرت وی در پردازش تصاویر می‌گردد، در پژوهش حاضر، با هدف دریافت شیوه‌های زلالی در خلق تصاویر نوآورانه، ابیات دارای تصاویر مبتکرانه، با روش تحلیل کیفی محتوای متن بررسی و تحلیل می­گردد. یافته­ های این پژوهش حکایت از آن دارد که نوآوری‌های وی در تصویرسازی‌ عمدتاً حاصل سه شیوه بوده است: تلفیق تصاویر، تصرفات واژگانی و کنایه‌های مبتکرانه. بر اساس یافته‌های پژوهش، در شیوه تلفیق تصاویر، بار اصلی تصویرسازی بر فن تشبیه استوار است و همچنین تصاویر این شیوه، جنبه تفصیلی بیشتری نسبت به دو شیوه دیگر دارد؛ در شیوه تصرفات واژگانی، تصاویر نو متنوع‌تر و دارای ایجاز، بیشتر مشاهده می‌گردد؛ در شیوه کنایه‌های مبتکرانه نیز شاعر، تصاویر نو را در بستری از کنایه‌های خلّاقانه به نمایش در آورده است و اینگونه ذهن مخاطب را از یک‌سو برای دریافت معنا و از سوی دیگر، دریافت تصویر جدید به تلاش وادار می‌سازد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Innovative Practices in Zolali Khansari's Poetic imagery

نویسندگان [English]

  • Somayeh Mazhari Sefat 1
  • Mahindokht Farrukhnia 2
  • Behjat alSadat Hejazi 3
1 PhD student of Persian language and literature, Shahid Bahonar University of Kerman
2 Associate professor of Persian language and literature, Shahid Bahonar University of Kerman
3 Professor of Persian language and literature, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

Zolali is was Indian style prominent poet living in the 11th century AH. With an innovative approach, he has written his poem with creative images. The analysis of these innovative images leads to a better understanding of the poet's intended theme and his ability to process images. Therefore, this study was conducted with the aim of identifying Zolali's methods in creating innovative images. For this purpose, his verses with innovative images were examined through the qualitative analysis of his text content. The results showed that his innovations in imagery were mainly the result of combining images, lexical seizure, and using innovative ironies. In the case of combining images, imagery has been done more with similes, and the created images have a more detailed aspect than those in the other two methods. Regarding lexical seizure, new images are more varied and elliptical. As for the third way of imagery, the poet has presented new images in a context of creative ironies, thus forcing the audience's mind to strive to understand the meaning on the one hand and to perceive the new image on the other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Image
  • Indian style
  • Innovation
  • Zolali Khansari

مراجع

  1. الف) کتاب ­ها

    1. زلالی‌خوانساری، محمّدحسن (1384)، کلّیات، تصحیح سعید شفیعیون، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
    2. شفیعی­ کدکنی، محمدرضا (1371)، شاعر آینه­ ها، تهران: انتشارات آگاه.
    3. ــــــــــــــــــــــــ (1385)، شاعری در هجوم منتقدان، چاپ دوم. تهران: انتشارات آگه.
    4. شفیعیون، سعید (1387)، زلالی خوانساری و سبک هندی. تهران: سخن.
    5. صفوی، کوروش (1375)، از زبان­شناسی به ادبیات، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
    6. فتوحی، محمود (1385)، بلاغت تصویر. تهران: سخن.
    7. لودی، امیرشیرعلی‌خان. (1324ق). مرآة ‌الخیال، بمبئی: مطبع مظفری.

    ب) مقالات

    1. حق‌جو، سیاوش (1390)، «سبک هندی و استعارة ایهامیِ کنایه»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، شماره 1، صص 255- 268.
    2. دهمرده، حیدرعلی؛ سامره شاهگلی (1397)، «حکیم زلالی خوانساری و هنر ترکیب­ سازی»، جستارهای نوین ادبی، شماره 201، صص 103- 131.
    3. سرمست، یدالله؛ مرتضی حاجی مزدارانی و حسین یزدانی (۱۳۹۹)، «بررسی تشبیه در قصاید زلالی خوانساری»، مجله سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، شماره ۵۵، صص ۲۴۱ـ۲۶۰.
    4. فرخ‌نیا، مهین‌دخت؛ سمیه مظهری‌صفات و بهجت‌السّادات حجازی (1403)، «تحلیل شیوه‌های بازنگری و نوآوری زلالی خوانساری در تصاویر موتیوهای گیاهی(مجموعه اشعار زلالی خوانساری)»، فنون ادبی دانشگاه اصفهان. شماره1، صص 79- 102.
    5. مظهری‌صفات، سمیه؛ مهین‌دخت فرخ‌نیا و بهجت‌السّادات حجازی (1403)، «بررسی وابسته‌های تصویری عناصر فلکی و جانوران در شعر زلالی خوانساری»، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، شماره 35، صص65- 98.
    6. حق‌جو، سیاوش (1381)، «پیشنهاد برافزودن دو فن دیگر بر فنون چهارگانة علم بیان»، مجموعه مقاله‌های نخـستین گردهمایی پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، به کوشش دکتر محمد دانشگر، تهران: مرکز بین‌المللی تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و ایران‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس، جلد 1، صص 419- 427.

    ج) پایان­نامه­ ها

    1. اکبری‌پور، مطهره (1393)، بررسی امور بلاغی در قصاید زلالی خوانساری، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی سیدحسین شهاب رضوی، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
    2. رحمانی، نازنین (1394)، بررسی سبکی مثنوی‌های زلالی خوانساری، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی حسین فقیهی، دانشگاه الزهراء.

     

     

     

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار