تأثیر محیط هند در شکل‌گیری اندیشۀ مدارا در شعر صائب تبریزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان - زاهدان -ایران

2 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 عضو هیئت علمی- گروه زبان ادبیات فارسی-دانشگاه سیستان و بلوچستان-زاهدان-ایران

10.29252/kavosh.2024.21090.3530

چکیده

اندیشه‌های مداراگرای هندی به اشکال مختلف در شعر شاعران دورۀ صفوی بازنمود یافته است؛ چرا که سرزمین هند مهد فرهنگ و تمدن است و ابداع دین الهی توسط اکبرشاه نشان از آمادگی جامعۀ هند برای تکثر دینی دارد. از سوی دیگر حضور پررنگ پرچمداران عرفان و تصوف اسلامی-ایرانی که در اعصار مختلف هندوستان را مأمنی برای نشر اندیشه‌های خود یافته بودند، فرهنگ فارسی را برای دریافت فراگیر این اندیشه‌‌ها فراهم کرده بودند؛ از این رو حضور شاعران تصویرپرداز همچون صائب تبریزی در این فضا، راه را برای نشر گستردۀ اندیشه‌های هندی در شعر دورۀ صفوی باز کرده است. نگارندگان در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، هدف بررسی وجوه مختلف اندیشه‌های صائب و شیوه‌های تصویرپردازی او را دنبال می‌نمایند و سعی در نشان دادن تأثیر آموزه‌های هندی در تدوین اندیشه-های مداراگرا و مداراطلبی صائب تبریزی دارند. صلح و مدارا به شکل‌های گوناگون و در قالب تصاویر متفاوت در شعر صائب نمود یافته است که از متون ترجمه شده از سانسکریت گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که صائب تبریزی صلح کل، یکسان‌نگری، مدارا در برابر تهمت، گشاده‌رویی، بی‌توقع بخشیدن، بردباری، خطاپوشی و خیرخواهی را از جلوه‌های مدارا معرفی نموده و آن‌ها را ابزاری برای دست‌یابی به آسایش بشری می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The influence of the Indian environment on the formation of the idea of ​​tolerance in the poetry of Saeb Tabrizi

نویسندگان [English]

  • abdolali oveisi kahkha 1
  • Ali Teymouri 2
  • mohammad amir mashhadi 3
1 Department of Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchistan - Zahedan - Iran
2 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Sistan and Baluchestan Iran
3 Faculty member - Department of Persian Literature - University of Sistan and Baluchistan - Zahedan - Iran
چکیده [English]

Indian tolerant ideas have been represented in various forms in the poetry of the poets of the Safavid period; Because the land of India is the cradle of culture and civilization, and the invention of divine religion by Akbar Shah shows the readiness of the Indian society for religious pluralism. On the other hand, the strong presence of the standard-bearers of Islamic-Iranian mysticism and Sufism, who in different ages found India safe for the dissemination of their ideas, provided Persian culture for the comprehensive reception of these ideas; Therefore, the presence of pictorial poets like Saeb Tabrizi in this space has opened the way for the widespread publication of Indian ideas in the poetry of the Safavid period. In this article, with descriptive-analytical method, the authors aim to investigate the various aspects of Saeb's thoughts and his image-making methods and try to show the influence of Indian teachings in compiling the tolerant and tolerating thoughts of Saeb Tabrizi.The results of the research indicate that Saeb Tabrizi introduced total peace, uniformity, tolerance against slander, openness, unexpected forgiveness, tolerance, error covering and benevolence as the manifestations of tolerance and considers them as a means to achieve human comfort.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Saeb Tabrizi
  • tolerant thoughts
  • Indian culture
  • divine poems