بررسی جایگاهِ اجتماعیِ زنان در مجموعه داستان‌ کوتاه «آتش خاموش» سیمین دانشور از منظر فرانقش تجربیِ زبان در رویکرد نقش‌گرایی هالیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب،تهران،ایران

2 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.29252/kavosh.2024.21338.3551

چکیده

زبان‌شناسی نقش‌گرا بر این نکته تأکید دارد که زبان «ابزاری اجتماعی» است و به آن دسته از کنش-های انسانی می‌پردازد که بر انتقال معنا با کمک زبان اشاره دارد. هالیدی، زبان را نظامی از گزینش‌های واژگانی می‌داند که گویشور در سطوح سه‌گانه با توجه به بافت موقعیت از آن استفاده می‌کند. زبان با توجه به ضرورت‌های اجتماعی و محیط پیرامون تشکیل می‌شود و به سامان‌دهی معنی می‌پردازد. فرانقش‌های زبان شامل: فرانقش اندیشگانی، فرانقش بینافردی و فرانقش متنی است. ادبیات داستان کوتاه با تأکید بر «منش رئالیستی و واقع‌گرایانة» خود همواره به دنبال تعریف جایگاهی برای حضور زنان و همچنین رهایی خود از محدودیت‌های جنسیتی و خوانش‌های مردسالارانه بوده است. پژوهش حاضر تلاش می‌کند به‌شیوة توصیفی – تحلیلی به این پرسش‌ها پاسخ دهد که با توجه به جامعة آماری پژوهش، در ساختار متنی مجموعه داستان‌ کوتاه «آتش خاموش» هر کدام از فرآیندهای زبانی چه کارکردی دارند؟ و با توجه به مبانی مطرح در فرانقش اندیشگانی و دیدگاه رئالیستی حاکم بر داستان‌های کوتاهِ سیمین دانشور، این نویسنده چه تصویری از «زن» و «جایگاه اجتماعی وی» ترسیم کرده‌ است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که دانشور در ساختار متنی داستان‌‌های کوتاه خود در این مجموعه از انواع مختلف فرآیندهای زبانی از جمله «فرآیندهای رابطه‌ای»، «فرآیندهای رفتاری»، «فرآیندهای مادی» و «فرآیندهای ذهنی» برای ترسیم جایگاه اجتماعی زنان بهره گرفته‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Examining the social status of women in the collection of short stories "Extinguished Fire" by Simin Daneshvar from the perspective of the experiential role of language in Holliday's role-oriented approach

نویسندگان [English]

  • najma hashemi 1
  • Alireza Shabanlu 2
  • Abdolhosein Farzad 2
1
2 Research Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Functionalist linguistics emphasizes that language is a "social tool" and deals with those human actions that refer to the transmission of meaning with the help of language. Halliday considers language as a system of lexical choices that the speaker uses at three levels according to the context of the situation. Language is formed according to social necessities and the surrounding environment and organizes meaning. The meta-roles of language include: intellectual meta-role, interpersonal meta-role, and textual meta-role. Short story literature, with its emphasis on its "realistic and realistic character", has always sought to define a place for women's presence as well as its liberation from gender limitations and patriarchal readings. The present study tries to answer these questions in a descriptive-analytical way that according to the statistical population of the research, what is the function of each of the linguistic processes in the textual structure of the short story collection "Silent Fire"? And according to the foundations of the intellectual meta-role and the realist perspective governing Simin Daneshvar's short stories, what image has this author painted of "woman" and her "social status"? The findings of the research indicate that Daneshvar has used different types of linguistic processes such as "relational processes", "behavioral processes", "material processes" and "mental processes" in the textual structure of his short stories in this collection to depict the social status of women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Simin Daneshvar"
  • "
  • Women's Social Status"
  • "role-oriented approach"
  • "Experiential Language Meta-Role."