منابع اشعارِ سرگردانِ متن نزهه‌العقول فی‌لطایف‌الفصول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

2 دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

3 دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه لرستان

10.29252/kavosh.2024.20847.3501

چکیده

نزهه‌العقول، مشحون از ابیات و اشعاری است که بدون نام شاعر به متن راه یافته‌اند. این متن چهل فصل دارد که مولف آن در هر فصلی، متناسب با حکایات، ابیات و اشعاری در قالب‌های مختلف آورده است. پژوهش حاضر با تکیه بر شیوة تحلیلی- توصیفی به بررسی این اشعار پرداخته است. در این متن، نود و هفت مرتبه از شعر استفاده شده و قالب رباعی پر بسامدترین قالب شعری به کار رفته در آن است. در نزهه‌العقول: از سی و چهار رباعی، بیست و هشت تک‌بیت، شانزده قطعه، یازده مثنوی و هشت مرتبه از ابیاتی متناسب با قالب‌های قصیده و غزل استفاده شده است. از این نود و هفت شعر مورد استفاده، منبع یا منابعی برای سی و چهار شعر پیدا شد؛ از سنایی، خاقانی و نظامی به دفعات استفاده شده و از شاعرانی چون: عین‌القضات همدانی، معین‌الدین اصم، سیدحسن غزنوی، باباافضل کاشانی و ... شعر آمده است. در اغلب اشعار به کار رفته در متن نزهه‌العقول، اختلاف‌هایی با نسخه‌های چاپی دیوان شاعران وجود دارد. ضمن اینکه در انتساب بعضی از اشعار به کار رفته، تنازع وجود دارد و نزهه‌العقول در این راستا یاری‌دهنده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sources of the wandering poems in the text of Nozhat ol-Aqool fi Lataif el-Fusul.

نویسندگان [English]

  • amin yaghoubi 1
  • Mohammadreza Roozbeh 2
  • safiyeh moradkhani 3
  • Ali Noori 2
1 Ph.D. student of Persian language and literature of Lorestan University
2 Lorestan University, Khorramabad, Iran.
3 Department of Persian literature ,factuly of Persian literature .lorestan university
چکیده [English]

Nozhat ul-Oqul is replete with verses and poems that have found their way into the text without the poet's name. This text consists of forty chapters, in each of which the author, in accordance with the stories, has included verses and poems in various forms. The present research has examined these poems using an analytical-descriptive approach. In the aforementioned text, poetry has been used ninety-seven times, with the Quatrains being the most frequently used poetic form. In Nozhat ul-Oqul, there are thirty-four Quatrains, twenty-eight single verse, sixteen stanzas, eleven mathnavis, and eight instances of verses in the form of odes and sonnets. Out of these ninety-seven poems used, sources were found for thirty-four of them; verses from Sanaei, Khaqani, and Nezami were used repeatedly, and poems from poets such as Ayn ul-Quzzat Hamadani, Mu'in al-Din Asam, Seyed Hasan Ghaznavi, Baba Afzal Kashani, and others were included. Most of the poems used in the Nozhat ul-Oqul text differ from the published versions of the poets' diwans. Furthermore, there is a dispute over the attribution of some of the poems used, and Nuzhat Al-Oghul is helpful in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuzhat Al-Oghul Fi Latifa Al-Fosol
  • Aufi
  • Sources of Poems