مقدّمه در ترازو (مطالعه‌ای درباره اهمیّت و کارکرد «مقدّمات» کتب عبدالحسین زرّین‌کوب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه کاشان

10.29252/kavosh.2024.20435.3454

چکیده

مقدّمه، دیباچه و یا پیشگفتار به منزله مجلس اُنس نویسنده و خواننده و یا درگاه ورود به متن یا بحث تلقّی‌می‌شود که ارزش کار نویسنده را نشان‌می‌دهد و خواننده پس از مطالعه و تأمّل در آن تصمیم‌می‌گیرد که کتاب مورد نظر، سودمند و خواندنی‌است یا بی‌فایده و ترک‌کردنی. اگرچه تا به حال، پژوهشی مستقل دربارة مقدّمات محقّقان معاصر بر آثارشان انجام نشده، امّا در این پژوهش کوشش می­شود دیباچه‌ها و از جمله مقدّمه‌های عبدالحسین زرّین‌کوب بر آثارش از جوانب مختلف بررسی شود. در این مقدّمات که کارنامة روح نویسنده محسوب‌می‌شود، دریایی از اطّلاعات و اندیشه و آگاهی نهفته‌است؛ از اطّلاعات ادبی مرتبط و گاه غیر‌مرتبط با موضوعِ کتاب گرفته تا برداشت‌های پراکنده در حوزه‌های علم و ادب و تاریخ و فرهنگ، روش تحقیق درست، اطّلاعات مربوط به کتاب‌شناسی و همچنین روان‌شناسی شخصیت نویسنده: آرزوها و افسوس‌ها، موفقیّت‌ها و شکست‌ها، تحسین‌ها و خوارداشت‌ها، باورها و احساسات و عواطف، نومیدی‌ها و رنجوری‌ها و پیشنهاد‌ها و کارکردها. نگارنده در این نوشته کوشیده‌است با روش تحلیلی-توصیفی، ذیل پنج عنوان، به اهمّیت، کارکرد و ارزش‌هایِ گوناگون مقدّمات آثار زرّین‌کوب اشاره‌کرده، به اثبات این نکته بپردازد که ارتباط مستقیمی میان «دیباچه و دانایی» برقرار‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

IA Study of the Importance and Function of Introductions in Abd al-Hossein Zarrinkoub’s Books

نویسنده [English]

  • amir hossien madani
Assistant Professor of Kashan University
چکیده [English]

Introduction, preface, or foreword in a book is considered as an intimate meeting with the writer or as an entrance to the text or discussion. It shows the worth of the writer[s work and helps the readers decide whether that work is useful and worth reading or not worth the time. So far, no serious study has been conducted on the introductions written by contemporary researchers, but prefaces such as those written by Abd al-Hossein Zarrinkoub can be studied from different angles. An ocean of knowledge, thought and enlightenment lies in these introductions. They serves as the report cards of the writer’s soul and include related and sometimes unrelated literary information, dispersed takes on science, literature, history and culture, correct methodology, information on bibliography, personality psychology of the writer, his wishes and regrets, successes and failures, compliments and reprimands, beliefs, feelings, emotions, despairs, displeasures, recommendations and functions. Using an analytical-descriptive methodology, this study seeks to address the considerable importance, usefulness and value of Zarrinkoub’s works under five topics. It is finally proved that there is a direct relationship between preface and wisdom.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abd al-Hossein Zarrinkoub
  • Preface
  • Writing style
  • Correct research
  • Character and thought
  1. الف) کتاب­ ها

    1. اتّحاد، هوشنگ (1387)، پژوهشگران معاصر ایران، تهران: فرهنگ معاصر.
    2. احمدی، بابک (1378)، ساختار و تأویل متن، چ 4، تهران: مرکز.
    3. دهباشی، علی (1380)، در راهِ بازگشت (یادنامه عبدالحسین زرّین‌کوب)، تهران: نشر به‌دید.
    4. زرّین‌کوب، عبدالحسین (1330)، دو قرن سکوت، تهران: جامعة لیسانسه‌های دانشسرای عالی.
    5. ______________ (1362)، بامداد اسلام، چ 5، تهران: امیرکبیر.
    6. ______________ (1364)، از چیزهای دیگر، تهران: جاویدان.
    7. ______________ (1366)، سرّنی، چ 2، تهران: علمی.
    8. ______________ (1369الف)، ارسطو و فنّ شعر، چ 2، تهران: امیرکبیر.
    9. ______________ (1369ب)، با کاروان اندیشه، چ 2، تهران: امیرکبیر.
    10. ______________ (1369ج)، پلّه پلّه تا ملاقات خدا، چ 37، تهران: سخن.
    11. ______________ (1369د)، دنباله جستجو در تصوف ایران، چ 3، تهران: امیرکبیر.
    12. ______________ (1369ﻫ)، فرار از مدرسه، چ 4، تهران: امیرکبیر.
    13. ______________ (1371)، سیری در شعر فارسی، چ 3، تهران: علمی.
    14. ______________ (1372الف)، پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد، چ 2، تهران: سخن.
    15. ______________ (1372ب)، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، چ 7، تهران: علمی.
    16. ______________ (1373)، تاریخ ایران بعد از اسلام، چ 7، تهران: امیرکبیر.
    17. ______________ (1374الف)، آشنایی با نقد ادبی، چ 3، تهران: امیرکبیر.
    18. ______________ (1374ب)، از کوچة رندان، چ 9، تهران: سخن.
    19. ______________ (1374ج)، با کاروان حلّه، چ 9، تهران: علمی.
    20. ______________ (1374د)، بحر در کوزه، چ 6، تهران: علمی.
    21. ______________ (1374ز)، نقش بر آب، چ 3، تهران: سخن.
    22. ______________ (1374و)، روزگاران ایران، تهران: سخن.
    23. ______________ (1374ﻫ)، دفتر ایّام، چ 3، تهران: علمی.
    24. ______________ (1375الف)، از گذشتة ادبی ایران، تهران: الهدی.
    25. ______________ (1375ب)، تاریخ در ترازو، چ 4، تهران: امیرکبیر.
    26. ______________ (1375ج)، در قلمرو وجدان، چ 2، تهران: سروش.
    27. ______________ (1375د)، روزگاران دیگر، تهران: سخن.
    28. ______________ (1376الف)، جستجو در تصوف ایران، چ 5، تهران: امیرکبیر.
    29. ______________ (1376ب)، کارنامة اسلام، چ 5، تهران: امیرکبیر.
    30. ______________ (1377الف)، ارزش میراث صوفیه، چ 3، تهران: امیرکبیر.
    31. ______________ (1377ب)، شعله طور، تهران: سخن.
    32. ______________ (1384)، تاریخ مردم ایرانِ قبل از اسلام، چ 9، تهران: امیرکبیر.
    33. ______________ (1385)، تصوّف ایرانی از منظر تاریخی آن، چ 2، تهران: سخن.
    34. ______________ (1390)، دو قرن سکوت، چ 24، تهران: سخن.
    35. زرّین‌کوب و قمرآریان (1377)، از نی‌نامه، تهران: سخن.
    36. سجادی، ضیاء‌الدین (1372)، دیباچه‌نگاری در ده قرن (از قرن چهارم تا چهاردهم هجری قمری)، تهران: زوّار.
    37. سولینه، وردن (1357)، ادبیّات فرانسه در قرون وسطی و رنسانس، ترجمة عبدالحسین زرّین‌کوب، چ 2، تهران: امیرکبیر.
    38. شاله، فلیسین (بی‌تا)، متافیزیک، ترجمة عبدالحسین زرّین‌کوب، بی‌نا: بی‌جا.
    39. شعبانی، محمّدرضا (1399)، جهانی در خلوت تنهایی، تهران: زوّار.
    40. شمیسا، سیروس (1393)، کلّیات سبک‌شناسی، چ 4 از ویراست دوم، تهران: میترا.
    41. مینورسکی، ولادیمیر (1384)، شرح قصیدة ترسائیة خاقانی، ترجمة عبدالحسین زرّین‌کوب، تبریز: سروش.

    ب) مقالات

    1. پورجوادی، نصرالله (1365)، «دیباچه؛ مجلس انسِ نویسنده و خواننده»، نشر دانش، سال 7، شمارة 1، صص 2-9.
    2. ذکاوتی قراگزلو، علیرضا (1378)، «زرّین‌کوب؛ فرهنگ‌شناس بزرگ ایران»، کتاب ماه ادبیّات و فلسفه، سال 2، شمارة 23 و 24، صص 24-25.
    3. رستگار فسایی، منصور (1379)، «مردی با هزاران هزار بهار»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، سال 3، شماره 11، صص 4-9.
    4. صدّیقی، مصطفی (1400)، «بوطیقای کلیله و دمنه: تحلیل ساز ‌و ‌کار حاکم بر مقدّمه‌ها و متن کلیله و دمنه»، نقد و نظریة ادبی، سال 6، دورة 2، صص 215-238.
    5. محمّدخانی، علی‌اصغر (1378)، «در غیاب پرسشگر»، کتاب ماه ادبیّات و فلسفه، سال 2، شمارة 23 و 24، 3-11.

    ج) پایان‌نامه

    1. آذربایجانی، الهه (1401)، فهرست توصیفی و تحلیلی «یادداشت­»های دکتر عبدالحسین زرین­کوب در کتب و مقالات، پایان­نامة کارشناسی ارشد، به راهنمایی امیرحسین مدنی، کاشان: دانشگاه کاشان.