اندیشه وجودی در «شعله‌های آب» از مرتضی مردیها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکترای زبان ادبیات و فارسی دانشگاه ایلام

10.29252/kavosh.2023.19189.3330

چکیده

اگزیستانسیالیسم یکی از مهم‌ترین فلسفه‌های قرن بیستم است که به مسائل انسان که امروز «وجودی» نامیده می‌شوند، می‌پردازد. مسائلی مانند معنای زندگی، مرگ و رنج. این فلسفه از جهت اهمّیتی که برای مقام انسان قائل است و او را صاحب قدرت اراده و آفرینندگی می‌داند، شایستۀ توجّه است. تأثیر فلسفۀ وجودی اگزیستانسیالست بر نمایشنامه و رمان‌ها گویاتر است تا رساله‌های فلسفی.
در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به بررسی بازتاب این فلسفه در داستان بلند «در شعله‌های آب» از «مرتضی مردیها» پرداخته می‌شود. ترتیب بیان موضوع‌‌ها به گونه‌ای است که سیر تدریجی اندیشه‌های نویسنده-راوی را از مرگ‌اندیشی که حاصل مواجهۀ انسان با حقیقت هستی است، تببین می‌کند. آنگاه، بیداری رنج‌آمیز شخصیّت داستانی را که برخاسته از این خودآگاهی است تا چگونگی ایمان به خداوند در مقام آگاهی جاودانۀ جهان و اتحاد عاشقانه با او روشن می‌سازد؛ زیرا تنها راه رسیدن به جاودانگی روحی و جسمانی است. در این پژوهش کوشش نهایی بر معرفی و تبیین ساختار اگزیستانسیالیست در رمان «در شعله‌های آب» از مرتضی مردیها است که بنا بر آن، رویکردهای استحسانی و اخلاقی و ایمانی هرکدام با زیرشاخه‌های متعددش در تار و پود اثر درهم تنیده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Existential thoughts in the novel Dar Sholehaye Aab by Morteza Mardiha

نویسنده [English]

  • afsane shirshahi
Ph.D. in literature and Persian language of Ilam University
چکیده [English]

Existentialism is an important existential philosophy today. Sartre and Camus are considered as the forerunners of the philosophical school of existentialism. Issues such as the meaning of life, death and suffering are discussed in existentialism. This philosophy is worth attention due to the importance it attaches to the position of man, considering him the owner of the power of will and creativity. Indeed, man is recognized as a conscious agent. Existentialist philosophy deals more with plays and novels than philosophical treatises. Since one of the characteristics of the novel Dar Sholehaye Aab (In the Flames of Water) is its sociality, which mainly arises from Morteza Mardiha's correct understanding of the society, its pains and basic problems, the novel conveys the most important concerns of existences. It is full of themes such as death, suffering, fear and guilt. The author tries to portray the ugliness, corruption and inequalities of the society during the war before the eyes of the readers. The results of the research show Morteza Mardiha's worldview being influenced by philosophical studies on existential thoughts and concerns.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Existence
  • Philosophical school
  • Dar Sholehaye Aab
  • Morteza Mardiha
  • War novel

مراجع

  1. الف) کتاب­ها

    1. احمدی، بابک (1381)، هایدگر و پرسش بنیادین، تهران: نشر مرکز.
    2. باتلر، جودیت (1381)، ژان پل سارتر، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: ماهی.
    3. داد، سیما (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
    4. سارتر، ژان پل (1384)، دیوار، ترجمة صادق هدایت، تهران: انشارات آزاد مهر.
    5. --------- (1384)، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمة مصطفی رحیمی، تهران: سمت.
    6. --------- (1400)، ادبیات چیست؟ ترجمۀ ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، انتشارات نیلوفر.
    7. سعدی شیرازی، شیخ مصلح الدین (1362)، کلیات سعدی ،تصحیح محمدعلی فروغی، تهران :نشر طلوع.
    8. کی‌یرکگور، سورن (1391)، ترس و لرز، ترجمة عبدالکریم رشیدیان، تهران: نی.
    9. مارسل، گابریل (1387)، فلسفۀ اگزیستانسیالیسم، ترجمۀ شهلا اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
    10. مک‌کواری، جان (1377)، فلسفه وجودی، ترجمۀ سعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
    11. نوالی، محمود (1374)، فلسفه‌های اگزیستانسیالیسم و اگزیستانسیالیسم تطبیقی، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
    12. یاسپرس، کارل (1390)، زندگینامۀ فلسفی من، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران، هرمس.

     

    ب) مقالات

    1. اسکوئیان، عباس (1389)، «مرگ و نومیدی و ایمان در اندیشۀ کرکگور»، پژوهشنامۀ فلسفۀ دین(نامۀ حکمت)، دوره 8، شماره 16، صص 75- 106.
    2. حسن‌پور آلاشتی، حسین و عیسی امن‌خانی(1386)، «اگزیستانسیالیسم و نقد ادبی(بررسی رابطۀ اگزیستانسیالیسم با نقد ادبی، جایگاه فیلسوفان این روش فلسفی (در مباحث نقد ادبی و بازتاب این مباحث در ادبیات معاصر ایران)»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، سال 4، شماره 17، صص 8- 34.
    3. شیرشاهی، افسانه (1400)، «تحلیل ساختار و محتوای رمان «در شعله‌های آب» از مرتضی مردیها»، ادبیات دفاع مقدس، دوره 5، شماره 1، صص 145-166.
    4. موسوی، سیدکاظم و فاطمه همایون (1388)، «اگزیستانسیالیسم هدایت و بن‌بست نوستالژی در سگ ولگرد»، ادب پژوهی، دوره 3، شماره 10، ص 137-156.
    5. میرعابدینی حسن (1380). «داستان­نویسان ایرانی در سال 1378، مرتضی مردیها». بخارا. ش 20، صص 32-50 .
    6. نبی‌زاده ‌اردبیلی، ندا و عسگر صلاحی (1395)، «ردپایی از اگزیستانسیالیسم ادبی در داستان انتری که لوطیش مرده بود، اثر صادق چوبک»، پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال 5، شماره 17، صص 65-78.

     

    ج) پایان‌نامه

    1. خیّری‌راوری، مهدیه (1390)، آثار و مبانی فلسفۀ اگزیستانسیالیسم در آثار نجیب محفوظ با تکیه بر رمان «أولاد حارتنا»، ]پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی عیسی متّقی زاده، دانشگاه تربیت مدرّس[. کتابخانه مرکزی دانشگاه تربیت مدرّس.
    2. وکیلی، کوثر (1397)، بررسی مقایسه‌ای ایمان و الحاد برآمده از موقعیّت‌های مرزی اگزیستانسیالی، [پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر نعیمه پورمحمدی، دانشگاه ادیان و مذاهب]. کتابخانة مرکزی دانشگاه ادیان و مذاهب.

    ج) لاتین

    1. Barry, Vincent (2006). Philosophical Thinking about Death and Dying.Wadsworth Publishing. USA.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار