بررسی عنصر گفتگو در شعر نسیم شمال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه بیرجند

10.29252/kavosh.2020.14384.2808

چکیده

گفتگو یکی از مهم‌ترین ابزارهای انتقال محتوا در یک اثر ادبی به‌شمار می‌آید که از دیرباز، مورد توجّه نویسندگان و شاعران زیادی بوده است. سیّداشرف‌الدّین گیلانی معروف به نسیم شمال (1249 ـ 1313 هـ . ش) که یکی از مردمی‌ترین شاعران عصر مشروطه محسوب می‌شود نیز به‌اشکال مختلف از این عنصر ویژه استفاده کرده است. مقاله حاضر پژوهشی است در شعر او، از این منظر که شاعر چگونه، به چه میزان و در راستای بیان چه موضوع ­هایی از عنصر گفتگو بهره برده است. در این پژوهش، ابتدا اصطلاح گفتگو و انواع آن معرفی گردیده سپس گفتگوهای مذکور و زیرمجموعه‌هایشان با ذکر نمونه‌هایی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند و همچنین به تبیین و ارزیابی مضامین به‌کاررفته در آنها پرداخته شده است.
نتایج به‌دست‌آمده، نشان‌دهنده سه نوع گفتگو در شعر او است: گفتگوهای چندسویه در سه شعر، به‌شکل گفتگوی روایی، تریبونی و نمایشی، گفتگوهای دوسویه در شش شعر، به‌شکل مناظره و گفتگوی معمولی، و گفتگوهای یک‌سویه در 190 شعر به‌کمک جملات خطابی ندایی، امری و پرسشی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A review of dialogues in Nasim-e-Shemal's poetry

نویسنده [English]

  • Mohammad Sabri
Birjand University
چکیده [English]

Dialogue is one of the most important means of conveying the content in a literary work. It has long been the focus of writers and poets. Sayed Ashraf al-Din Gilani, also known as Nasim-e-Shemal and recognized as one of the most popular poets of Iran's constitutional age, has used this technique in various ways. The present article is a study of his poetry from the perspective of how, to what extent, and for what purpose the poet has employed dialogues. The results show three types of dialogue in his poetry. They include multidisciplinary dialogues in three of his poems in the form of narrative, oration, and theatrical dialogues, two-way dialogues in six poems in the form of debates and ordinary dialogues, and one-way dialogues in 190 poems, which were employed in the form of vocative exclamatory sentences, imperative sentences, and interrogative sentences. In this study, first, the term dialogue and its types are introduced, and then discussions and subdivisions are made with examples. The themes used in the poems are also explained and evaluated.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitutional literature
  • Sayed Ashraf Gilani
  • Poetry
  • Dialogue
  • Debate
  • Nasim-e-Shemal

مراجع

  1. الف) کتاب­ها

    1. احمدی، بابک (1389)، ساختار و تأویل متن، چاپ دوازدهم، تهران، مرکز.
    2. اسلین، مارتین (1361)، نمایش چیست؟، ترجمة شیرین تعاونی (خالقی)، تهران، آگاه.
    3. بوهم، دیوید (1381)، دربارة دیالوگ، جمع‌آوری و تدوین: لی نیکول، ترجمة محمّدعلی حسین‌نژاد، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    4. داد، سیما (1385)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوّم، ویراست جدید، تهران، مروارید.
    5. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر شهیدی، چاپ دوّم، تهران، دانشگاه تهران.
    6. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1378)، ادبیّات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، ترجمة حجّت‌الله اصیل، تهران، نی.
    7. شمیسا، سیروس (1386)، نگاهی تازه به بدیع، چاپ سوّم، ویراست دوّم، تهران، میترا.
    8. _________ (1387)، انواع ادبی، چاپ سوّم، ویراست چهارم، تهران، میترا.
    9. فرشیدورد، خسرو (1382)، دستور مفصّل امروز، تهران، سخن.
    10. گیلانی، سیّداشرف‌الدّین (1371)، کلّیات جاودانه نسیم شمال، به کوشش حسین نمینی، چاپ دوّم، تهران، اساطیر.
    11. میرصادقی، جمال (1394)، عناصر داستان، چاپ نهم، تهران، سخن.
    12. همایی، جلال‌الدّین (1389)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، اهورا.
    13. یوسفی، غلامحسین (1388)، چشمة روشن: دیداری با شاعران، چاپ دوازدهم، تهران، علمی.

    ب) مقاله­ها

    1. احدی، حسین (1391)، «تحلیل عنصر گفتگو در داستان شیر و نخجیران مثنوی»، هفتمین همایش بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، صص 280 ـ 289.
    2. باقری خلیلی، علی‌اکبر و مرضیه حقیقی (1393)، «گفتگو در شعر فروغ فرخزاد با تکیه بر منطق مکالمة میخاییل باختین»، مجلة شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال ششم، ش4، صص 46-23.
    3. پورنامداریان، تقی (1387)، «بلاغت مخاطب و گفتگوی با متن»، مجلة نقد ادبی، دوره1، ش1، صص11-37.
    4. زمانی، محبوبه و قاسم بوستانی (1395)، «عنصر گفتگو در مثنوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی»، یازدهمین همایش بین­المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، صص 105ـ 123.
    5. سراج، سیّدعلی و دیگران (1394)، «بررسی و تحلیل زیبایی‌شناسی کاربرد کنایه در شعر نسیم شمال»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی و بلاغی، دوره4، ش1، صص 56-43.
    6. فلاح، غلامعلی (1387)، «گفتگو در شاهنامه»، دوفصلنامة زبان و ادبیّات فارسی (دانشگاه خوارزمی)، دورة 16، ش60، صص 105-83.
    7. وارسته‌فر، افسانه و دیگران (1389)، «تصویر جامعه در اشعار سیّداشرف‌الدّین گیلانی»، پژوهشنامة ادب حماسی، دورة 6، ش10، صص 394-372.
کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 22، شماره 49
شهریور 1400
صفحه 235-262

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار