بررسی سبک سازه های گروه اسمی و سیر تحوّل آنها در اشعار نصرالله مردانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

2 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه یزد

3 عضو هیآت علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه یزد

10.29252/kavosh.2020.13883.2758

چکیده

یکی از مباحث مهمی که در بررسی تحول زبان، ارزیابی می­ شود، شناخت «گروه اسمی» است. برای شناخت سبک شخصی شاعران باید در کنار عوامل دیگر، ساختار و سبک گروه­ های اسمی به کار رفته در شعر آنان، به خوبی ارزیابی شود. از آنجا که نصرالله مردانی در بین شعرای انقلاب به ترکیب ­آفرینی ­های تصویری مشهور است، اهمّیّت پژوهش در این زمینه آشکار می­ شود. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی توصیفی تدوین شده است. برای بررسی ساختار گروه ­های اسمی اشعار مردانی، کلیۀ گروه­ های اسمی در سه بخش 5 جزئی، 4 جزئی و 3 جزئی به صورت کامل احصا و بررسی گردیده و تعداد و تنوع آنها در جدول­ های مربوط نشان داده شده است.
یافته ­های پژوهش نشان می­ دهد که مردانی برای ساخت گروه­ های اسمی، از ظرفیت­ های بالفعل و بالقوۀ زبان فارسی استفاده کرده است. دیدگاه وی به مرور زمان نسبت به ساخت گروه اسمی (ترکیب­ سازی) تغییر یافته و به همین دلیل از شمار گروه­ های اسمی، در اشعار دوره ­های بعدی او کاسته شده است. آوردن صفت بیانی در ابتدای گروه اسمی با کسرۀ اضافه، ساخت گروه اسمی بدون حضور اسم، به کار بردن مُمَیّزهای خلاف قاعده و ایجاد تناسب­ های آوایی از مهم­ترین فراهنجاری ­های مردانی در زمینۀ ساخت گروه اسمی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of how the noun phrases are structured and evolve In the poems of Nasrallah Mardany

نویسندگان [English]

  • hossein raeesi 1
  • Mohammad Reza Najjarian 2
  • Mahdi Maleksabet 3
1 PhD student in Persian language and literature, Yazd University
2 Prof., Department of Persian Language and Literature, University of Yazd,
3 Prof., Department of Persian Language and Literature, University of Yazd,
چکیده [English]

One of the important topics in stylistics and grammar is the recognition of noun phrases in a poem. In order to understand a poet’s personal style, along with other factors, the structure and style of the noun phrase used in his poetry must be well evaluated. Among the poets of the revolution, Nasrollah Mardani is one of the few who has done e imagery. Through a descriptive-analytical method, this study seeks to examine the structure of the noun phrases in the poems of Mardani. All the noun phrases are counted and reviewed in three types including pentapartite, quadripartite, and triplex. Also, the number and variety of those phases are shown in corresponding tables. The findings of the study show that Mardani has used actual and potential Persian language capacities to construct noun phrases. His views have gradually changed over time and, as a result, the number of the noun phrase has declined in his later poems. Placing adjectives at the beginning of noun phrases with extra fraction, making noun phrases without nouns, enlightening against the rules and creating phonetic proportions are the most important anomalies in the construction of the noun phrases in his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Noun phrase
  • Structure of the noun phrase
  • Language evolution
  • Deviation
  • Nasrollah Mardani

مراجع

  1. الف) کتاب­ها

    1. احمدی، بابک (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.
    2. ارژنگ، غلامرضا (1381)، دستور زبان فارسی امروز، تهران: نشر قطره.
    3. انوری، حسن؛ احمدی گیوی، حسن (1386)، دستور زبان فارسی2، چاپ دوم، (ویرایش سوم)، تهران: انتشارات فاطمی.
    4. باطنی، محمّدرضا (1372)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
    5. بیگی حبیب­آبادی، پرویز (1382)، حماسه­های همیشه، تهران، فرهنگ­گستر.
    6. حق­شناس، علی­محمّد(1390)، مقالات ادبی، زبان­شناختی، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر.
    7. خیام­پور، عبدالرسول (1384)، دستور زبان فارسی، چاپ دوازدهم، تبریز: انتشارات ستوده.
    8. سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر (1384)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
    9. شریعت، محمّدجواد (1372)، دستور زبان فارسی، چاپ ششم، مشهد: اساطیر.
    10. شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1391)، رستاخیز کلمات، تهران: سخن.
    11. _________ (1385)، شاعر آینه­ها، چاپ هفتم، تهران: انتشارات آگاه.
    12. صفوی، کورش (1373)، از زبان­شناسی به ادبیات، جلد دوم (شعر)، تهران: چشمه.
    13. _________ (1383)، از زبان­شناسی به ادبیات، جلد اول (نظم)، تهران، سورۀ مهر.
    14. _________ (1380)، گفتارهایی در زبان­شناسی، تهران، انتشارات هرمس.
    15. علی­پور، مصطفی (1390)، دربارۀ زبان شعر، چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.
    16. فرشیدورد، خسرو (1384)، دستور مفصل امروز، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
    17. _________ (1388)، دستور مختصر امروز، تهران: انتشارات سخن.
    18. کافی، غلامرضا (1381)، دستی بر آتش (شناخت شعر جنگ)، شیراز: نوید.
    19. مردانی، نصرالله (1388)، عشق می­گوید ...، تهران: مؤسسۀ انجمن قلم ایران.
    20. مشکوةالدینی، مهدی (1384)، دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریۀ اصل­ها و عامل­های ساختی و کمینه­گری، تهران: انتشارات سمت.
    21. ناتل خانلری، پرویز (1372)، دستور زبان فارسی، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات توس.
    22. نجف­زادة بارفروش، محمّدباقر (1372)، فرهنگ شاعران جنگ و مقاومت، تهران: انتشارات کیهان.
    23. نجفی، ابوالحسن (1373)، مبانی زبان­شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نیلوفر.
    24. وحیدیان کامیار، تقی؛ غلامرضا عمرانی (1389)، دستور زبان فارسی1، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات سمت.

    ب) مقاله­ها

    1. امین­پور، قیصر (1363)، «نقدی بر کتاب «قیام نور»»، سوره، شماره 9، صص 14 ـ 15.
    2. تارویردی­نسب، محمّد؛ منیره پویای ایرانی؛ اسدالله واحد (1395)، «بررسی تطبیقی و نقد آراء دستورنویسان دربارۀ عناصر ساختمانی گروه اسمی در زبان فارسی»، ادبیات و زبان­ها، علوم ادبی، پاییز و زمستان، شمارۀ 10، صص 35 - 57.
    3. رحمدل شرفشاهی، غلامرضا (1384)، «معماری خیال در مجموعۀ آتش نی»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 41، صص 73-94.
    4. روحانی، مسعود؛ محمّد عنایتی قادیکلایی (1391)، «تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر قیصر امین­پور، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 73، پاییز، صص 99-128.
    5. سمائی، مهدی (1381)، «پردازش گروه اسمی»، علوم اطلاع­رسانی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، دورۀ 18، شمارۀ 1 و 2، صص 34-41.
    6. شقاقی، ویدا (1381)، «کمّی­نماها در زبان فارسی»، مجلۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ 35، شمارۀ 4-3، (پی در پی 139-138)، صص621- 650.
    7. صحرایی، رضا (1389)، «گروه حرف تعریف در زبان فارسی»، فصل­نامۀ زبان و ادب پارسی، شمارۀ 45، پاییز، صص129- 157.
    8. صدقی، حسین؛ امیرعلی عظیم­زاده (1392)، «بررسی موسیقی و صور خیال در شعر جنگ نصرالله مردانی»، ادبیات پایداری، شمارۀ 9، پاییز و زمستان، صص 187-212.
    9. علیزاده، علی (1381)، «فرایند حرکت فاعل در جمله­های زبان فارسی»، مجلۀ علمی پژوهشی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، دورۀ دوم، شمارۀ 28 و 29، بهار و تابستان، صص223- 254.
    10. قربان­زاده، بهروز (1397)، «بررسی هنجارگریزی نوشتاری در اشعار سمیح قاسم بر اساس نظریۀ لیچ»، نقد ادب معاصر عربی، دانشگاه یزد، سال هشتم، صص85-105.
    11. لبافان خوش، زهرا؛ علی ورزی (1390)، «بررسی سطح فرافکن وابسته­های پسین هستۀ گروه اسمی فارسی»، مجلۀ زبان­شناسی و گویش­های خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ پیاپی 5، پاییز و زمستان، صص 105-121.
    12. مهدی­پور، محمّد (1384)، «نصرالله مردانی، شاعر حماسه و خون و استاد ترکیب ­آفرینی»، فلسفه و کلام، علامه، تابستان، شمارۀ 6، صص 249-270.
    13. ولیئی، قربان (1391)، «اشراق این همه کلمات»، روزنامه رسالت،شماره 7521، 30/1/1391، صفحه 19.

     

کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 22، شماره 49
شهریور 1400
صفحه 35-68

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار