بررسی و مقایسه دیدگاه های ادبیِ سنایی و نظامی درباره شعر، شاعر و مخاطب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

10.29252/kavosh.2007.2367

چکیده

سنایی و نظامی دارای دیدگاه ­های ادبی و نقد شعر خاصّی هستند و از سخن و شعر، شاعر و خواننده تلقی قابل توجهی دارند. نظامی، خصوصاً، در مخزن­ الاسرار تحت تأثیر سنایی است و افکارش بسیار به او شباهت دارد. اگرچه به نظر می ­رسد نظامی بعد از مخزن ­الاسرار در تفکرات خود تجدید نظر نموده باشد، اما درباب نقد شعر و سخن، عمدتا دیدگاهش ثابت است و تغییر زیادی نمی­ کند.
در شعرِ سنایی و نظامی، به محورهای اصلی ارتباط توجه شده است و بسیاری از دیدگاه­ های این دو شاعر هنوز زنده و قابل استفاده است. در این مقاله از میان محورهای ارتباط، به دیدگاه آن دو درباره پیام (شعر و سخن) گوینده (شاعر) و خواننده (مخاطب) پرداخته شده است. زیرا شاخه­های اصلی دیدگاه آن دو را در این عناصر می توان جستجو نمود. هر دو شاعر برای سه محور مذکور ویژگی ­های خاصی را بیان کرده ­اند که بسیار به هم نزدیک است. در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه­ های آن دو، به وسیله ترسیم جدول­ هایی به مقایسه آنها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of literary Approaches of Sanaei and Nizami about Poetry, Poet and Reader

نویسنده [English]

  • Alireza Nabiloo
چکیده [English]

Sanaei and Nizami have particular literary approaches and criticisms of poetry. These approaches and criticisms have a large implication from the point of view of speech and poem, poet and reader. Nizami has been influenced by Sanaei especially in Makhzan-al-Asrar, and his thought is the same as Sanaei. Nizami has reviewed his thoughts after Makhzan-al-Asrar, but his approach remains unchanged in speech and poetry.
Attention has been paid to the pivotal communications in both poets works which are still utilized in contemporary poetry. Thus, the present article attempts to select and analyze their approaches to the message (speech and poem), the speaker (poet) and the reader (hearer), because the main branch of their thoughts center around such things. Both of tern have pointed out specific traits for these three aspects which come closed to each other. To support my argument, I illustrate some charts to show their comparisons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • literary approach
  • criticism
  • poem
  • poet
  • Sanaei
  • Nizami