ضرورت تصحیح مجدد دیوان اثیرالدین اومانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران

2 استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران

3 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

10.29252/kavosh.2020.1888

چکیده

اثیرالدین اومانی از شاعران قرن ششم وهفتم هجری است. تنها اثر برجای مانده از وی، دیوان اوست که شامل قصاید، غزلیات، قطعات، رباعیات و ترکیب‌بندها می­شود.در شعر این شاعر پیوندی میان سبک‌های خراسانی و عراقی دیده می­شود و به­دلیل شمول آن بر الفاظ، اصطلاحات، کنایات و تعبیرات رایج عهد شاعر و نیز وجود اشارات تاریخی و ادبی فراوان، دقّت بیشتر در نقل دیوان مذکور، ضروری به نظر می‌رسید. تصحیح دیواناثیرالدین اومانی در سال 1390 از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشرگردیده است و پژوهش حاضر بر اساس روش التقاطی، به بررسی و نقد اشکالات و سهوهای تصحیح نسخۀ مزبور می‌پردازد.
با بررسی و تحلیل متن فوقبرمبنای رویکرد التقاطی، اشکالات و لغزش­هایی در آن متن، آشکار می‌شود که بدین قرارند: عنوان ناقص دیوان چاپی، ترجیحات نادرست در نسخه‌بدل­ها، اغلاط نگارشی و املایی و رسم­الخطّی، لغزش در ارجاع­ها، اشتباهات علمی و لغزش­هایی در فهرست منابع. از آنجا که هر نسخة خطی در حکم گنجینۀ ارزشمند فرهنگی و ادبی محسوب می­شود بایسته است که برای حفظ اصالت این دیوان نیز اشکالات واردشده در تصحیح متن آن برطرف گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Necessity of revising the Athir omani Court

نویسندگان [English]

  • mohammad reza pashaei 1
  • hadi dehghani 2
  • hojjat kajani hesari 3
1 Persian Language and Literature Department, Farhangian University, Tehran, Iran
2 Farsi Language and Literature Department, Farhangian University, Tehran, Iran
3 teacher in Farhangian University of Shahid Mofatteh in rey
چکیده [English]

Athir-o-ddin Omani is a poet of the sixth and seventh century AH. His only remaining work is the Divan, which includes poems, sonnets, ballade, ode, quatrain and tarkibband (literally composite-tie). The poet's poem is a link between Khorasani and Iraqi styles and because of its inclusion on the words, idioms, verses and interpretations of the poet's covenant, as well as the presence of numerous historical and literary references, it was necessary to pay more attention to the correction of the abovementioned court. Correction of the Divan of the Islamic Republic of Iran by the library, museum and documentation center of the Islamic Consultative Assembly in 2011. The present study, based on the eclectic method, reviews and criticizes the errors and omissions of the revised version. By examining and analyzing the text corrected based on the eclectic approach, the bugs and errors in that text reveal that they are The imperfect title of the Supreme Divan, incorrect prefixes in duplicates, typos and spelling mistakes, incorrect and incomplete references, scientific errors, and errors in the writing of internal and external references and the list of references. Since every version is a valuable cultural and literary treasure, the bugs to correct the text must be resolved in order to preserve the authenticity of the legacy. It is hoped that the findings of this study will be taken into consideration and that these shortcomings will be addressed in the next edition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manuscript
  • Critique of Correction
  • Correction
  • Divide of Athir-o-ddin Omani
الف) کتاب ها
1. اصفهانی،کمال الدّین اسماعیل (1348)، دیوان شعرکمال الدّین اسماعیل اصفهانی، تصحیح حسین بحرالعلومی، تهران، دهخدا.
2. اومانی، اثیر (1390)، دیوان اثیر اومانی، تصحیح امید سروری و عباس بگ جانی، تهران، انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
3. اومانی، اثیرالدّین، دیوان اشعار، نسخۀ خطی شمارۀ 16786، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
4. --------------------------، نسخۀ خطی شمارۀ 1501،کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
5. -------------------------، دیوان اشعار، نسخۀ خطی شمارۀ 1883،کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
6. -------------------------، دیوان اشعار، نسخۀ خطی شمارۀ 7886،کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
7. --------------------------، دیوان اشعار، نسخۀ خطی شمارۀ 2401،کتابخانۀ ملی ایران.
8. --------------------------، دیوان اشعار، نسخۀ خطی شمارۀ 2373،کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
9. جاجرمی، محمّدبن بدر (1350)، مونس الاحرار فی دقایق الاشعار، تصحیح میرصالح طبیبی، تهران، انجمن آثار ملّی.
10. دولتشاه سمرقندی، ابن علاء الدّوله (1382)، تذکره الشّعرا، تصحیح ادوارد براون، تهران، اساطیر.
11. کاشانی، تقی الدّین(1384)، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار، تصحیح نفیسه ایرانی، تهران، میراث مکتوب.
12. گلچین معانی، احمد(1393)، تاریخ تذکره های فارسی، تاریخ تذکره های فارسی، تهران، انتشارات کتابخانه سنایی.
13. دهخدا، علی اکبر(1372)، لغت نامه، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
14. ذوالفقاری، حسن  (1392)، راهنمای ویراستاری و درستنویسی، چاپ سوم، تهران، علم.
15. صفا، ذبیح الله (1378)، تاریخ ادبیات در ایران،8 جلد، تهران، فردوس.
16. مدرس رضوی، محمدتقی(1364)، دیوان انوری، چاپ دوم، تهران، علمی فرهنگی.
ب) مقالات:
17. پاشایی، محمدرضا ( 1392)، «زندگینامه اثیرالدّین اومانی»، پژوهشنامه علوم انسانی تاریخ ادبیات،دوره 73، شماره 3 ، صص99 -122
18. --------------  (1392)، « بررسی ویژگی‌های سبک اثیرالدّین اومانی»، سبک شناسی نظم و نثر فارسی، دوره6، شماره1(پیوسته 19)، صص59-73
19.  یلمه ها، احمدرضا (1391)، «گمنامی بنام در تاریخ ادب فارسی»، آیینه میراث، شماره 50،صص 265-283.