آه، صیقلِ دل و روح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید مدنی تبریز

10.29252/kavosh.2019.1663

چکیده

«آه» یکی از عناصر مهم و محوری مضمون‌سازی در شعر فارسی است و شاعران و عارفان در شعر خود با استفاده از این واژه، مضامین عرفانی متنوّعی خلق کرده‌اند. ذکر و دعا زمانی که از مرحلۀ زبانی به مرحلۀ وجودی و قلبی می‌رسند، تأثیرگذارتر و بابرکت‌تر می‌شوند، علّت تأثیرگذاری فوق‌العادة آه هم در این است که آه ذکر و استغاثه‌ای وجودی و قلبی است، هرکس که آه می‌کشد، در حقیقت از ته دل، به خداوند تبارک و تعالی استغاثه و طلبِ نیاز کرده است. هرقدر انسان عاجزتر و درمانده‌تر باشد، آهش قوی‌تر و تأثیرگذارتر می‌شود و ترکیباتی چون «زورِ ناتوانی» و «قدرتِ عجز» که در متون عرفانی فراوان به‌کار رفته‌اند، اشاره به این امر دارند که قدرتِ افراد عاجز و ناتوان در آه تأثیرگذارشان است.
در این جستار، اقسام آه و نقش آنها در آرامش و تکامل معنوی انسان و مضمون‌های خلق شده از این واژه در معرض نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش، براساس نحوۀ کاربرد این واژۀ مضمون‌ساز در آثار مهمّ عرفانی و ملاحظۀ دیدگاه‌های صاحب‌نظران و دریافت بی‌واسطه از آنها به روش تحلیل محتوای این آثار صورت گرفته است. نتیجة کلّی مقاله این است که آه کشیدن، در تقویت سیستم ایمنی بدن و آرامش و سلامتی جسمی و روحی انسان نقش مهمّی را ایفا می‌کند و آه‌های احساسی و عاطفی در جلا و صفای آیینۀ دل و روح مؤثّر بوده و در نهایت، موجب تعالی و کمال آدمی می‌شود و همۀ اینها نشانه‌هایی از نظم شگفت‌انگیز هستی و آفرینش احسن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Oh Polishing Heart and Soul

نویسنده [English]

  • sardar bafekr
Shahid Madani University of Tabriz
چکیده [English]

Oh is one of the most important elements of thematization in Persian poetry, and poets and mystics in this poem have created a variety of mystical themes using this term. Prayer and Prayer When they come from the linguistic stage to the existential and heart stage, they are more effective and more belligerent, the cause of the extraordinary influence that is that of exaggerating and exaggerating the existential and the heart, each What arose, in fact, from the bottom of the heart of God, the need for excellence and prayer was needed. The more a person becomes more vulnerable, the more heavier and heavier the human being is, the more powerful and effective the components of the "force of disability" and "power of inactivity" used in many mystical texts refer to the fact that the power of individuals Incapacitated and helpless in their influence. In this essay, the ay and their role in the spiritual peace and spiritual development of humans and the themes created from this term have been criticized. The research has been conducted based on the method of using this termographed word in important mystical works and the consideration of the viewpoints of the owners and their immediate receipt by analyzing the content of these works. The overall result of the paper is that the implantation plays an important role in enhancing the body's immune system and in maintaining the physical and mental health of the human body, and the emotional points in it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oh
  • Allah
  • Remember God
  • Human Evolution
الف) کتابها:
1- قرآن کریم(1381)، ترجمة محمّدمهدی فولادوند، قم، انتشارات قرآن کریم.
2- اوحدی مراغه‌ای، رکن‌الدّین(1375)، دیوان، به کوشش سعید نفیسی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
3- اهلی شیرازی(1369)، کلّیات اشعار، به کوشش حامد ربّانی، تهران، انتشارات کتابخانة سنایی.
4- بیدل، عبدالقادر(1389)، دیوان(2جلد)، به کوشش اکبر بهداروند، تهران، نشر نگاه.
5- جامی، نورالدّین عبدالرّحمن(1390)، دیوان، با مقدّمه و تصحیح محمّد روشن، تهران، نشر نگاه.
6- حافظ، شمس‌الدّین محمّد(1385)، دیوان، تدوین و تصحیح دکتر رشید عیوضی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
7- حزین لاهیجی، محمّدعلی(1374)، دیوان، به تصحیح ذبیح‌الله صاحبکار، تهران، نشر سایه.
8- حمیدیان، سعید(1394)، شرح شوق(ج1)، تهران، نشر قطره.
9- خاقانی، افضل‌الدّین بدیل(1375)، دیوان(2جلد)، به کوشش میرجلال‌الدّین کزّازی، تهران، نشر مرکز.
10- دهلوی، امیرخسرو(1343)، دیوان، به اهتمام م. درویش، تهران، نشر جاویدان.
11- رهی‌معیّری، محمّدحسن(1390)، مجموعة اشعار، تهران، نشر نگاه. 
12- سلمان ساوجی(1371)، دیوان، به کوشش احمد کرمی، تهران، سلسله نشریّات «ما».
13- سنایی، مجدود بن آدم(1383)، حدیقة‌الحقیقة، تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
14- سنایی، مجدود بن آدم(1390)، دیوان، به اهتمام پرویز بابایی، تهران، نشر نگاه.
15- شاه نعمت‌الله ولی، سیّدنورالدّین(1367)، دیوان، با مقدّمة سعید نفیسی، تهران، انتشارات کتابفروشی محمّد علمی.
16- شبستری، شیخ محمود(1368)، گلشن‌راز، به اهتمام صمد موحّد، تهران، انتشارات طهوری.
17- شیخ صدوق، محمّدبن‌علی(1398ق)، التوحید، محقّق و مصحّح هاشم حسینی، قم، انتشارات اسلامی.
18- --------------------(1361)، معانی‌الاخبار، به تصحیح علی‌اکبر غفّاری، قم، انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیه قم.
19- صائب، میرزا محمّدعلی(1375)، دیوان(6جلد)، به کوشش محمّد قهرمان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
20- صدرالدّین شیرازی، محمّد بن ابراهیم(ملّاصدرا)(1389ق)، الحکمة‌المتعالیة فی‌الأسفار‌ العقلیة الأربعة(8ج)، بیروت، دار الاحیاءالتراث العربی.
21- عطّار، فریدالدّین محمّد(1/1388)، الهی‌نامه، مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران، نشر سخن.
22- -----------------(1372)، تذکرة‌الاولیاء، بررسی و تصحیح محمّد استعلامی، تهران، نشر زوّار.
23- -----------------(1382)، خسرونامه، مقدّمة فرشید اقبال، تهران، مؤسّسة فرهنگی اندیشه در گستر.
24- عطّار، فریدالدّین محمّد(1386)، دیوان، به اهتمام و تصحیح تقی تفضّلی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
25- ----------------(2/1388)، مصیبت‌نامه، مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران، نشر سخن.
26- فروزانفر، بدیع‌الزّمان(1376)، احادیث و قصص مثنوی، ترجمة کامل و تنظیم مجدّد حسین داودی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
27- فروغی‌بسطامی، عبّاس بن موسی(1376)، دیوان، گردآوری و پژوهش حمیدرضا قلیچ‌خانی، تهران، نشر روزنه.
28- فیض کاشانی، ملّا محمّدمحسن(1425ق)، أنوار الحکمه، قم، نشر بیدار.
29- ---------------------(1370)، کلّیّات اشعار، با تصحیح محمّد پیمان، تهران، انتشارات کتابخانة سنایی.
30- قاآنی شیرازی، حبیب‌اللّه بن محمّدعلی(1380)، دیوان، به کوشش امیرحسین صانعی‌خوانساری، تهران، نشر نگاه.
31- قاسم انوار، معین‌الدّین علی(1337)، کلّیّات، با تصحیح، مقابله و مقدّمة سعید نفیسی، تهران، انتشارات کتابخانة سنایی.
32- لاهوری، اقبال(1366)، کلّیّات اشعار فارسی، مقدّمه و حواشی محمود علمی (م. درویش)، تهران، نشر جاویدان.
33- مجلسی، علّامه محمّدباقر(1362)، بحارالانوار(جلد90-2)، تهران، ناشر دارالکتب الاسلامیة.
34- مولوی، جلال‌الدّین محمّد(1386)، کلّیّات شمس، تصحیح و طبع بدیع‌الزّمان فروزانفر، مقدّمة اردوان بیاتی، تهران، نشر دوستان.
35- -------------------(1390)، مثنوی معنوی، به کوشش توفیق سبحانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
36- میرداماد، محمّدباقر(1349)، دیوان، به اهتمام میرزا محمود شفیعی، اصفهان، مطبعة السّعادت.
37- نظامی، الیاس بن یوسف(1367)، لیلی و مجنون، تصحیح و شرح حسن وحید دستگردی، تهران، انتشارات علی‌اکبر علمی.
38- نظیری نیشابوری، محمّدحسین(1379)، دیوان، با تصحیح و تعلیقات محمّدرضا طاهری، تهران، نشر نگاه.
39- واعظ قزوینی(1359)، دیوان، به تصحیح و مقدّمة سیّدحسن سادات ناصری، تهران، انتشارات علمی.                      
40- وحشی بافقی(1374)، دیوان، به کوشش پرویز بابائی، تهران، نشر نگاه.
41- هاتف اصفهانی، سیّداحمد(1375)، دیوان، تهران، نشر نگاه.
ب) مقالات:
1-   پنگ، لی و ویکتور کوین(2016)، «مدار کنترل آه کشیدن»، مجلّة نیچر(nature)، 18فوریه، شمارة530، صص297-293.